Breaking news: twee mensen genezen van hiv

Twaalf jaar geleden is Timothy Brown genezen van hiv via een zeer riskante stamceltransplantatie, die hij voor kanker moest ondergaan. Dinsdag werd bekend dat er nog twee mensen met hiv die ook kanker hadden via een stamceltransplantatie hiv-vrij zijn. Deze twee mensen zijn inmiddels gestopt met het gebruik van hiv-medicatie. Het is nog steeds een jarenlange weg voordat misschien genezing van hiv voor veel meer mensen veilig mogelijk wordt. Deze doorbraak betekent wel een grote stimulans voor het wereldwijde onderzoek naar genezing van hiv.

Arts-microbioloog en viroloog Anne Wensing van UMC Utrecht is een van de hoofdonderzoekers van het IciStem-netwerk dat de wereldwijde samenwerking op het gebied van stamceltransplantaties bij mensen die leven met hiv bevordert. In het onderzoek van IciStem is de stamceltransplantatie uitgevoerd met cellen van een donor met een zogenaamd  ‘anti-hiv-gen’. De afweercellen van deze donor missen een van de belangrijkste hiv-receptoren. Anne Wensing legt uit hoe dit werkt: “Er mist een bepaald poortje op de cellen. Hiv gebruikt dat poortje om naar binnen te gaan. Dit poortje heet de CCR5-receptor.” Deze receptor heeft het virus nodig om afweercellen te infecteren. Door de stamceltransplantatie ontbreekt de receptor op de nieuwe afweercellen, waardoor hiv geen kans meer heeft.

Onder toezicht van de behandelend artsen is de ene patiënt anderhalf jaar geleden en de andere 3,5 maand geleden gestopt met hiv-medicatie. Bij beide patienten zijn slechts flarden genetisch materiaal van hiv terug te vinden, maar geen nieuwe virusdeeltjes. Dat houdt dus in dat de twee patiënten op dit moment allebei hiv-vrij zijn. Overigens zijn beide patiënten ook genezen van kanker. Hiv is een zogenoemd retrovirus. “Het virus nestelt zich in ons eigen DNA”, licht Anne Wensing toe. “Het gaat in ons eigen DNA zitten. Dat maakt het heel moeilijk om hiv te genezen.” Het onderzoek van IciStem laat nu zien dat na stamceltransplantatie geen actieve virusdeeltjes meer kunnen worden aangetoond. Het is voor die genezen patiënten niet meer nodig om hiv-medicijnen te gebruiken. Het is nog steeds een jarenlange weg voordat misschien genezing van hiv voor veel meer mensen veilig mogelijk wordt. Deze doorbraak betekent wel een grote stimulans voor het wereldwijde onderzoek naar genezing van hiv.